Οι 8 πιο δημοφιλείς δίαιτες παγκοσμίως

Συντάκτης: Δημητρούλης Μ. Εμμανουήλ MSc (Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος)Η επιλογή των διαιτών αυτών έγινε από την ιστοσελίδα με την υψηλότερη επισκεψιμότητα σε θέματα διατροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής με βάση 3 κριτήρια:
Πόσα άρθρα υπάρχουν για τις συγκεκριμένες δίαιτες-τρόπους διατροφής
Πόσο δημοφιλής και γνωστές είναι στο ευρύ κοινό
Πόσο συχνά το κοινό της ιστοσελίδας ρωτάει για αυτές τις δίαιτες-τρόπους διατροφής

Δίαιτα Atkins:
Η δίαιτα Atkins εστιάζει στον έλεγχο της ημερήσιας ποσότητας πρόσληψης υδατανθράκων και συνεπώς στα επίπεδα ινσουλίνης του αίματος. Η μεγάλη πρόσληψη επεξεργασμένων υδατανθράκων προκαλεί ραγδαία αύξηση της ινσουλίνης στο αίμα και αμέσως μετά τα επίπεδα πέφτουν απότομα. Η απότομη αύξηση της ινσουλίνης στο αίμα ωθεί τον οργανισμό σε μέγιστη αποθήκευση ενέργειας και επιπλέον μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα ο οργανισμός να κινητοποιήσει λίπος από τις αποθήκες του σώματος για να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας. Στη δίαιτα Atkins προσλαμβάνονται μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης και λίπους σε καθημερινή βάση και πολύ περιορισμένες ποσότητες υδατανθράκων. Πιο συγκεκριμένα, απαγορεύεται να καταναλωθούν άσπρη ζάχαρη, γάλα, γιαούρτι, άσπρο ρύζι, άσπρο αλεύρι, ζυμαρικά, άσπρο ψωμί, φρούτα και λαχανικά. Επιτρέπεται η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, πουλερικών, οστρακοειδών, τυριών πλήρων σε λιπαρά, βουτύρου και μαργαρίνη σε απεριόριστες ποσότητες. Πρέπει να αναφερθεί ότι η απαγόρευση φρούτων και λαχανικών αντίκειται στις βασικές αρχές της υγιεινής διατροφής. Ο αποκλεισμός του ψωμιού και άλλων αμυλούχων τροφίμων από τη διατροφή κρίνεται ανεπίτρεπτος, ενώ η αυξημένη πρόσληψη λίπους εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για μακροπρόθεσμες επιπλοκές.

Δίαιτα Ζώνης (zone diet):
Η δίαιτα ζώνης στοχεύει σε ισορροπημένη πρόσληψη όλων των θρεπτικών συστατικών: 40% υδατάνθρακες, 30% λιπαρά και 30% πρωτεΐνες σε κάθε γεύμα της ημέρας, γεγονός που τιν καθιστά δύσκολη σε εφαρμογή. Και σε αυτό τον τύπο δίαιτας είναι σημαντικός ο έλεγχος των επιπέδων ινσουλίνης αίματος που έχει σαν αποτέλεσμα την γρηγορότερη και πιθανώς σωστότερη απώλεια βάρους. Η δίαιτα ζώνης ενθαρρύνει την πρόσληψη υδατανθράκων και λιπαρών καλής ποιότητας, ωστόσο η πρόσληψη υδατανθράκων σε ποσοστό που δεν ξεπερνά το 40% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης στερεί από τον οργανισμό τη βασικότερη πηγή ενέργειας.

Φυτοφαγικές Δίαιτες (vegeterian diet):
Υπάρχουν πολλές παραλλαγές στη φυτοφαγική διατροφή ανάλογα με το ποια ζωικά προϊόντα επιτρέπεται να καταναλώνονται και ποια όχι. Για παράδειγμα σε κάποιες επιτρέπονται τα αυγά και σε κάποιες όχι. Το ίδιο ισχύει και για τα γαλακτοκομικά, για τα ψάρια και για τα θαλασσινά. Ο πιο δημοφιλής τύπος φυτοφαγικής δίαιτας είναι αυτός στον οποίο απαγορεύονται όλα τα προϊόντα ζωικής προέλευσης εκτός από τα αυγά και τα γαλακτοκομικά. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι άτομα που ακολουθούν φυτοφαγικές δίαιτες έχουν χαμηλότερο βάρος, υποφέρουν λιγότερο από χρόνιες παθήσεις και ειδικά από καρδιαγγειακές παθήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλές μελέτες που έχουν αποδείξει ότι μακροχρόνια εφαρμογή φυτοφαγικής διατροφής έχει σαν αποτέλεσμα χαμηλότερα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό, χαμηλότερη σωματική μυϊκή μάζα, χαμηλότερες μεταβολικές λειτουργίες και έλλειψη ζωτικότητας και ευεξίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συμπερασματικά, οι φυτοφαγικές δίαιτες φαίνεται να είναι αποτελεσματικές στην απώλεια και συντήρηση υγιούς βάρους και στην πρόληψη πολλών χρόνιων παθήσεων, αρκεί τα άτομα που τις εφαρμόζουν να είναι σε θέση να προσλάβουν τα θρεπτικά συστατικά που εκλείπουν λόγω της αποφυγής των ζωικών προϊόντων (κυρίως πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, σίδηρος, ψευδάργυρος, βιταμίνες β2 και Β12) από άλλες μη ζωικές πηγές.

Δίαιτα Weight Watchers:
Ο συγκεκριμένος τύπος διατροφής στοχεύει στην απώλεια βάρους μέσω υποθερμιδικής δίαιτας σε συνδυασμό με άσκηση και με ένα δίκτυο υποστήριξης στο δοκιμαζόμενο άτομο, που πλαισιώνεται από επιστήμονες υγείας. Οι απαρχές της δίαιτας Weight Watchers φτάνουν στη δεκαετία του 1960, όταν μία νοικοκυρά μετά από την απώλεια βάρους που πέτυχε, φοβούμενη ότι δεν θα μπορούσε να συντηρήσει την απώλεια βάρους δημιούργησε ένα δίκτυο φίλων υποστήριξης. Σήμερα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις με παρακλάδια σε πάρα πολλά κράτη παγκοσμίως. Τα ενδιαφερόμενα άτομα μπορούν να παρακολουθήσουν τη διατροφή είτε με προσωπική επαφή ή μέσω διαδικτύου. Λόγω του εκπαιδευτικού χαρακτήρα των συνεδριών και του συνδυασμού διατροφής και άσκησης, η μέθοδος Weight Watchers αποτελεί μια πολύ αξιόπιστη λύση για απώλεια βάρους παρότι γεννήθηκε πολλά χρόνια πριν και είναι βασισμένα σε παλαιότερα διατροφικά δεδομένα.

Δίαιτα South Beach:
Η δίαιτα South Beach ξεκίνησε από έναν καρδιολόγο, τον Dr. Agatston και έναν διαιτολόγο την Marie Almon. Πρόκειται για ένα ακόμα πρότυπο δίαιτας με βάση τις εκκρίσεις ινσουλίνης που προκαλούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας σαν αποτέλεσμα της πρόσληψης τροφής. Το σκεπτικό της δίαιτας είναι ότι δε χρειάζεται δραματική μείωση της πρόσληψης λίπους από τη διατροφή για να επιτευχθεί απώλεια βάρους, αντιθέτως οι υδατάνθρακες είναι αυτοί που πρέπει να περιορίζονται. Γι αυτό το λόγο στη θεωρία της δίαιτας οι υδατάνθρακες διαχωρίζονται σε καλούς (αυξημένη κατανάλωση) και σε κακούς (απαγόρευση κατανάλωσης).

Ωμοφαγία:
Η θεωρία της διατροφής αυτής περιλαμβάνει κατανάλωση τροφίμων και ποτών που δεν έχουν υποστεί καμία επεξεργασία, έχουν απόλυτα φυτική βάση και είναι οργανικά. Όσοι ακολουθούν το συγκεκριμένο πρότυπο πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον τα ¾ της καθημερινής τροφής σε ωμή μορφή. Η πλειοψηφία των ατόμων που ακολουθούν την ωμοφαγία είναι και φυτοφάγοι, ωστόσο υπάρχουν και πολλοί που καταναλώνουν ωμά ζωικά προϊόντα. Παρότι η δίαιτα της ωμοφαγίας παρέχει μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών συστατικών και πολύ μικρές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών και χοληστερόλης, δεν θα πρέπει να ακολουθείται από ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες (παιδιά, ηλικιωμένους, εγκυμονούσες, θηλάζουσες, διαβητικούς και άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα). Επιπλέον, όπως και στις φυτοφαγικές δίαιτες, εάν το ωμοφάγο άτομο δεν καταναλώνει ζωικά προϊόντα η πρόσληψη σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, σίδηρο, ψευδάργυρο, βιταμίνες Β2 και Β12 και νιασίνης είναι επικίνδυνα χαμηλή.

Μεσογειακού τύπου διατροφή:
Η Μεσογειακή διατροφή έχει τις βάσεις της στις διατροφικές συνήθειες των λαών της νοτίου Ευρώπης και κυρίως των Ελλήνων και των Ιταλών με έμφαση στην Κρητική διατροφή. Παρότι οι διατροφικές συνήθειες των λαών αυτών έχουν αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια και έχουν επηρεαστεί από δυτικά πρότυπα, η Μεσογειακή διατροφή όπως αυτή έχει οριοθετηθεί ακολουθείται για λόγους υγείας και απώλειας βάρους από εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Η Μεσογειακή διατροφή δίνει έμφαση στην κατανάλωση πολλών φυτικών προϊόντων, όπως φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, δημητριακά, προϊόντα ολικής άλεσης και το ελαιόλαδο ως βασική πηγή λίπους. Τα τυριά, το γιαούρτι, τα πουλερικά και το ψάρι συστήνονται σε μέτριες ποσότητες, όπως και το κόκκινο κρασί. Το κόκκινο κρέας υπάρχει στη διατροφή 1 φορά ανά 10 περίπου ημέρες και το όλο πρότυπο διατροφής βασίζεται στην πολύ χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων και trans λιπαρών οξέων. Η Μεσογειακή δίαιτα έχει αποδειχθεί από πληθώρα επιστημονικών μελετών ως ένα από τα πιο υγιή πρότυπα διατροφής. Προστατεύει από εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, σακχαρώδη διαβήτη και πολλών ακόμα χρόνιων παθήσεων, ενώ παράλληλα προσφέρεται για απώλεια και συντήρηση βάρους και καλής μεταβολικής λειτουργίας.

Δίαιτα σύμφωνα με την ομάδα αίματος (eat right for your type):
Βασίζεται σε μια επινόηση του γιατρού Νταντάμο που αφορά στο συσχετισμό μεταξύ διατροφής και ομάδας αίματος ενός ατόμου. 
Η δίαιτα αυτή υποστηρίζει ότι κάθε άτομο αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα, από άποψη γενετικής και γι αυτό το λόγο οι διατροφικές οδηγίες πρέπει να ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Βασίζεται στην ύπαρξη των "λεκτινών", μιας κατηγορίας πρωτεϊνών, οι οποίες προκαλούν συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε διάφορα όργανα ή συστήματα του σώματος. Κάθε άτομο λοιπόν, θα πρέπει να αποφεύγει τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένες "λεκτίνες", οι οποίες προκαλούν συγκόλληση ερυθρών κυττάρων σε άτομα της δικής του ομάδας αίματος. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή δημιουργούνται 4 διαφορετικές δίαιτες για τις 4 ομάδες αίματος.
 Το θεωρητικό υπόβαθρο της δίαιτας είναι ατεκμηρίωτο, καθώς εάν πραγματικά ίσχυε, στα άτομα τα οποία κατανάλωναν τρόφιμα από απαγορευμένη ομάδα, η υποτιθέμενη συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων θα προκαλούσε θρομβώσεις, αρτηριακά εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα ακόμα και αναστολή της λειτουργίας κάποιων οργάνων. Η θεωρία των "λεκτινών" δεν υποστηρίζεται από καμία βιβλιογραφική αναφορά, ενώ και οι ίδιοι οι εισηγητές της δίαιτας δεν την υποστηρίζουν με κάποια μελέτη ή πείραμα. Εξάλλου, ο αποκλεισμός ολόκληρων ομάδων τροφίμων (π.χ. γαλακτοκομικά) σίγουρα δεν ωφελεί τα άτομα που εφαρμόζουν τη δίαιτα αυτή.
 Τα άτομα που την ακολουθούν συνήθως δε χάνουν βάρος κι αν παρατηρηθεί απώλεια βάρους οφείλεται σε μειωμένη πρόσληψη τροφής κι όχι σε κάποια "μαγική" αλληλεπίδραση.