Δέκα ερωτήσεις πού προκαλούν αμηχανία

**Aννα** 31.01.10 14:25

Μια καλή μέθοδος αντιμετώπισης της αστρολογικής
πλευράς είναι να ρίχνει κανείς μια ματιά, γεμάτη σκεπτικισμό αλλά και
καλής ποιότητας χιούμορ, στις λογικές συνέπειες κάποιων από τους
ισχυρισμούς της. Οι παρακάτω είναι οι 10 πιο αγαπημένες από τις
ερωτήσεις που υποβάλλω στους οπαδούς της αστρολογίας:

1. Ποια είναι η πιθανότητα μια ημέρα να είναι ίδια για το ένα
δωδέκατο του παγκόσμιου πληθυσμού;

Όσοι υπερασπίζονται τις αστρολογικές στήλες των
εφημερίδων (μόνο στις Η.Π.Α. οι καθημερινές εφημερίδες ξεπερνούν τις
1.200) ισχυρίζονται ότι μπορεί κάποιος να γνωρίζει πώς θα είναι η ημέρα
του, διαβάζοντας μια από τις 12 σχετικές παραγράφους. Μια απλή
μαθηματική πράξη διαίρεσης αποδεικνύει πως ο ισχυρισμός αυτός σημαίνει
ότι, για 400 εκατομμύρια ανθρώπων σ΄ όλον τον κόσμο, κάθε μέρα που
ξημερώνει θα είναι ίδια. Με δεδομένη την ανάγκη να απευθύνονται
ταυτόχρονα σε τόσο πολλούς, είναι σαφές γιατί οι αστρολογικές
προβλέψεις διατυπώνονται με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ασάφεια και
γενικολογία.

2. Γιατί η αστρολογία θεωρεί ως κρίσιμη τη στιγμή της γέννησης
και όχι της σύλληψης του ανθρώπου;

Μερικοί συγκαταλέγουν την αστρολογία στις
επιστήμες, αρκούμενοι στο γεγονός ότι βασίζεται σε κάποιο μη
αμφισβητούμενο δεδομένο: Το χρόνο της γέννησης του ενδιαφερομένου.
Όταν, αρκετά χρόνια πριν, ξεκίνησε η αστρολογία, η στιγμή της γέννησης
θεωρούνταν ως το μαγικό σημείο της δημιουργίας της ζωής. Σήμερα όμως
αντιλαμβανόμαστε τον τοκετό σαν το αποκορύφωμα μιας εννιάμηνης
διαδικασίας σταθερής ανάπτυξης του εμβρύου μέσα στη μήτρα. Είναι
γεγονός ότι οι επιστήμονες σήμερα έχουν ανακαλύψει πως πολλές πλευρές
της προσωπικότητας ενός παιδιού διαμορφώνονται πριν τον τοκετό.
Υποψιάζομαι ότι η αιτία που οι αστρολόγοι εμμένουν ακόμη στη στιγμή του
τοκετού, ελάχιστα σχετίζεται με την αστρολογική θεωρία. Κάθε πελάτης
τους γνωρίζει πότε γεννήθηκε, είναι όμως δύσκολο (και μάλλον ...
περίπλοκο) να εξακριβωθεί η στιγμή της σύλληψής του. Για να
εξατομικεύουν λοιπόν όσο μπορούν περισσότερο τις προβλέψεις τους, οι
αστρολόγοι μένουν προσκολλημένοι στο χρόνο που προσδιορίζεται
ευκολότερα.

3. Αφού η γυναικεία μήτρα μπορεί να
προφυλάξει το έμβρυο από αστρολογικές επιρροές, γιατί
δεν μπορεί να
κάνει το ίδιο και ένα άλλο παρόμοιο "κουβούκλιο";

Πώς μια τόσο λεπτή ασπίδα, αποτελούμενη από μύες, σάρκα και δέρμα,
είναι σε θέση να παρεμποδίζει τόσο ισχυρές δυνάμεις, προερχόμενες από
τον ουρανό; Κι αν όντως είναι έτσι, δεν θα μπορούσαμε, σε περίπτωση που
κρίνουμε μη ικανοποιητικό το ωροσκόπιο ενός μωρού, να αποτρέψουμε τη
δράση των συγκεκριμένων δυσμενών αστρολογικών επιρροών, περιβάλλοντας
αμέσως το νεογέννητο με έναν σάρκινο ασκό, μέχρις ότου οι οιωνοί γίνουν
πιο ευνοϊκοί;

4. Αν οι αστρολόγοι είναι όσο ισχυρίζονται αποτελεσματικοί,
γιατί δεν είναι πλουσιότεροι;

Κάποιο αστρολόγοι απαντούν ότι δεν είναι δουλειά
τους να προβλέπουν συγκεκριμένα περιστατικά παρά μόνον τάσεις, υπό
ευρεία έννοια. Άλλοι υποστηρίζουν ότι έχουν τη δύναμη να προβλέπουν
σημαντικά μόνο γεγονότα και όχι άλλα μικρής σημασίας. Όπως και να έχει
το θέμα, θα μπορούσαν να συσσωρεύσουν δισεκατομμύρια κάνοντας πρόγνωση
για γενικότερη συμπεριφορά του χρηματιστηρίου αξιών ή εμπορευμάτων,
έχοντας έτσι την ευκαιρία να χρεώνουν λιγότερα στους πελάτες τους.
Πόσοι όμως αστρολόγοι προέβλεψαν τη χρηματιστηριακή βουτιά της Μαύρης
Δευτέρας του Οκτωβρίου του 1987 και φρόντισαν να ενημερώσουν γι΄ αυτό
τους πελάτες τους;

5. Όλα τα ωροσκόπια που καταρτίσθηκαν πριν την ανακάλυψη
των 3 μακρινότερων πλανητών είναι λανθασμένα;

Ορισμένοι από τους αστρολόγους λένε ότι το ζωδιακό
σημείο, η θέση δηλαδή του ήλιου στο ζωδιακό κύκλο κατά τη στιγμή της
γέννησης, όπου αποκλειστικά βασίζονται τα περισσότερα από τα ωροσκόπια
των εφημερίδων, δεν αρκεί από μόνο του για να εξηγήσει τα αποτελέσματα
της επίδρασης του Σύμπαντος. Αυτοί οι "σοβαροί" επαγγελματίες (συνήθως
αυτοί που έμειναν έξω από την προσοδοφόρα επιχείρηση των καθιερωμένων
στηλών) επιμένουν πως πρέπει να συνυπολογίζεται η επίδραση όλων των
μεγάλου μεγέθους σωμάτων του ηλιακού συστήματος - περιλαμβανομένων και
των μακρινών Ουρανού, Ποσειδώνα και Πλούτωνα, που ανακαλύφθηκαν το
1781, το 1846 και το 1930 αντίστοιχα.

Σ΄ αυτήν την περίπτωση, τι γίνεται με όσους υποστηρίζουν ότι η
"τέχνη" τους είναι αυτή που οδήγησε σε ακριβείς προβλέψεις για πολλούς
αιώνες; Δεν ήταν λανθασμένα όλα τα προ του 1930 ωροσκόπια; Και γιατί οι
ανακρίβειες των παλαιότερων ωροσκοπίων δεν βοήθησαν τους αστρολόγους
στο να συναγάγουν την ύπαρξη των 3 προαναφερθέντων πλανητών πριν τους
ανακαλύψουν οι αστρονόμοι;

6. Δεν θα έπρεπε η αστρολογία να καταδικάζεται σαν
μια μορφή φανατισμού

Στις πολιτισμένες κοινωνίες θεωρούμε απαράδεκτα τα
συστήματα που κρίνουν τα άτομα ανάλογα με το φύλο, το χρώμα, τη
θρησκεία, την εθνικότητα ή και άλλα τυχαία χαρακτηριστικά οφειλόμενα,
ως επί το πλείστον, στη γέννηση. Οι αστρολόγοι όμως καυχώνται για το
ότι αποτιμούν ανθρώπους βασισμένοι σε μια καθαρή τυχαιότητα, το ίδιο το
γεγονός της γέννησης και το χρόνο που πραγματοποιήθηκε, σε συνδυασμό με
τη θέση ουράνιων αντικειμένων τη στιγμή εκείνη. Το να αρνείσαι να βγεις
με έναν Λέοντα ή να προσλάβεις έναν Ζυγό δεν είναι εξίσου απορριπτέο με
το να αρνείσαι να βγεις με έναν καθολικό ή να προσλάβεις έναν μαύρο;

7. Διαφορετικές αστρολογικές "σχολές" διαφωνούν
έντονα μεταξύ τους. Γιατί;

Οι αστρολόγοι μοιάζουν να διαφωνούν πάνω στα πιο
θεμελιώδη ζητήματα της "τέχνης" τους: Αν θα πρέπει να λάβουν υπόψη τη
μετάπτωση των ισημεριών, πόσους πλανήτες και άλλα ουράνια αντικείμενα
θα έπρεπε να συνυπολογίζουν και - το σημαντικότερο - με ποιο
συγκεκριμένο κοσμικό φαινόμενο συμβαδίζει ένα συγκεκριμένο
χαρακτηριστικό προσωπικότητας. Διαβάστε δέκα διαφορετικές αστρολογικές
στήλες ή ρίξτε μια ματιά στα γραφόμενα δέκα διαφορετικών αστρολόγων και
κατά πάσα πιθανότητα θα δείτε δέκα διαφορετικές προσεγγίσεις.

Αν η αστρολογία είναι επιστήμη, όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές
της, γιατί όσοι την ασκούν δεν συγκλίνουν προς μια συνεπή θεωρία,
ύστερα από χιλιετίες συγκέντρωσης στοιχείων και αποσαφήνισης της
ερμηνείας τους; Σε γενικές γραμμές οι επιστημονικές ιδέες συγκλίνουν με
το πέρασμα του χρόνου, όσο δοκιμάζονται εργαστηριακά ή με βάση άλλες
αποδεικτικές μεθόδους. Αντίθετα, συστήματα βασισμένα στη δεισιδαιμονία
ή σε προσωπικές πεποιθήσεις τείνουν να αποκλίνουν, μια και όσοι τα
ακολουθούν χαράζουν διαφορετικές πορείες, επιδιδόμενοι σε αγώνα για
περισσότερη δύναμη, υψηλότερο εισόδημα, μεγαλύτερο γόητρο.

8. Αν φορέας της αστρολογικής επιρροής είναι κάποια
γνωστή δύναμη, τότε γιατί να κυριαρχούν οι πλανήτες;

Αν οι επιδράσεις της αστρολογίας μπορούν να
αποδοθούν στη βαρύτητα, σε παλιρροϊκές δυνάμεις ή σε μαγνητισμό (κάθε
αστρολογική σχολή επικαλείται και κάτι διαφορετικό), ακόμη και ένας
αρχάριος σπουδαστής φυσικής μπορεί να κάνει τους απαραίτητους
υπολογισμούς για να διαπιστώσει τι επηρεάζει περισσότερο ένα νεογέννητο
στην πραγματικότητα. Τέτοιες αναφορές, για πολλές περιπτώσεις, γίνονται
στο βιβλίο "Astrology: True or False?" (1988, Prometheus Books) των
Roger Culver και Philip Ianna. Μαιευτήρας π.χ. που ξεγεννά το παιδί
αποδεικνύεται ότι ασκεί βαρυτική έλξη έξι φορές μεγαλύτερη από αυτήν
του Άρη και περίπου 200 δισεκατομμύρια φορές εντονότερη παλιρροϊκή
δύναμη. Μπορεί ο (η) γιατρός να έχει μάζα πολύ μικρότερη από τον
Κόκκινο Πλανήτη, βρίσκεται όμως πολύ - πολύ πιο κοντά στο μωρό.

9. Αν φορέας της αστρολογικής επιρροής είναι μια άγνωστη δύναμη,
γιατί δεν εξαρτάται από την απόσταση;

Όλες οι μεγάλης ακτίνας δυνάμεις, που γνωρίζουμε
ότι υπάρχουν στο Σύμπαν, εξασθενούν όσο τα αντικείμενα - φορείς
απομακρύνονται μεταξύ τους. Όπως όμως θα περίμενε λογικά κανείς για ένα
γεωκεντρικό σύστημα που επινοήθηκε χιλιάδες χρόνια πριν, οι
αστρολογικές επιρροές θεωρείται ότι δεν εξαρτώνται καθόλου από την
απόσταση. Η σπουδαιότητα του Άρη στο ωροσκόπιό σας εμφανίζεται να είναι
ολόιδια, ανεξάρτητα αν ο πλανήτης βρίσκεται στην ίδια πλευρά του ήλιου
στην οποία βρίσκεται και η Γη ή αν είναι επτά φορές πιο μακριά, στην
άλλη πλευρά. Μια δύναμη μη σχετιζόμενη με την απόσταση θα αποτελούσε
επαναστατική ανακάλυψη για την επιστήμη και θα ανέτρεπε πολλές από τις
θεμελιώδεις έννοιές της.

**Aννα** 31.01.10 14:27

10. Αν οι αστρολογικές επιρροές είναι ανεξάρτητες από την απόσταση,
γιατί δεν υπάρχει αστρολογία αστέρων, γαλαξιών ή κβάζαρς

Ο γάλλος αστρονόμος Jean-Claude Pecker έχει επισημάνει ότι οι
αστρολόγοι, περιορίζοντας την "τέχνη" τους στο ηλιακό μας σύστημα,
αποδεικνύονται πολύ μικρόμυαλοι. Δισεκατομμύρια καταπληκτικών σωμάτων
σε όλο το Σύμπαν θα μπορούσαν να προσθέσουν την επίδρασή τους σ΄ αυτήν
του ήλιου, της σελήνης και των πλανητών. Είναι πλήρης η αντίληψη που
διαμορφώνεται για έναν πελάτη, όταν το ωροσκόπιό του παραλείπει την
επιρροή του Rigel, του αστέρα νετρονίων στο νεφέλωμα Καρκίνος ή του
Γαλαξία της Ανδρομέδας;

Η αστρολογία υπό δοκιμασία

Ακόμη κι αν δοθεί στους αστρολόγους η δυνατότητα να
αμφισβητήσουν όλες αυτές τις ερωτήσεις - με την παραδοχή ότι
αστρολογικές επιδράσεις υπάρχουν αλλά βρίσκονται εκτός του πεδίου της
σημερινής ικανότητάς μας να κατανοήσουμε το Σύμπαν - υπάρχει ένα
καταλυτικό τελικό επιχείρημα. Για να το πούμε απλά: Η αστρολογία δεν
λειτουργεί! Πολλές δοκιμασίες, που έγιναν με προσοχή, έχουν αποδείξει
ότι, παρά τα όσα διατείνονται, οι αστρολόγοι δεν είναι σε θέση να
προβλέψουν το παραμικρό. Σε τελική ανάλυση, δεν είναι απαραίτητο να
ξέρουμε πώς λειτουργεί κάτι για να διαπιστώσουμε αν λειτουργεί ή όχι.
Κατά τις δυο τελευταίες δεκαετίες, οι αστρολόγοι δήλωναν ότι παραείναι
απασχολημένοι για να αφιερώσουν χρόνο στη στατιστική επιβεβαίωση της
δουλειάς τους με έγκυρες δοκιμές. Αντ΄ αυτών, το έργο αυτό ανέλαβαν να
διεκπεραιώσουν φυσικοί και κοινωνικοί επιστήμονες. Ας ρίξουμε μια ματιά
σε μερικές αντιπροσωπευτικές εργασίες.

* Ο ψυχολόγος Bernard Silverman
του Michigan State University έλεγξε τις ημερομηνίες γέννησης για τις
περιπτώσεις 2.978 ζευγαριών που παντρεύονταν και 478 που έπαιρναν
διαζύγιο, στην Πολιτεία του Michigan. Η πλειονότητα των αστρολόγων
υποστηρίζουν ότι είναι σε θέση να προβλέψουν τουλάχιστον ποιες
αστρολογικές ενδείξεις είναι συμβατές ή όχι, όσον αφορά τις προσωπικές
σχέσεις. Ο Silverman συνέκρινε τέτοιες προβλέψεις με τα πραγματικά
αρχεία, χωρίς να βρει καμιά συσχέτιση: Αυτοί για παράδειγμα που
υποτίθεται ότι δεν "ταίριαζαν" παντρεύονταν μεταξύ τους με τη συχνότητα
που το έκαναν κι αυτοί που "ταίριαζαν"

* Πολλοί αστρολόγοι επιμένουν ότι το ζώδιο ενός ατόμου σχετίζεται
έντονα με την επιλογή του επαγγέλματός του. Στην πραγματικότητα η
παροχή συμβουλών όσον αφορά την επιλογή εργασίας είναι ένας αξιόλογος
τομέας της σύγχρονης αστρολογίας. Ο φυσικός John McGervey του Case
Western Reserve University έλαβε γνώση των χρονολογιών γέννησης και των
βιογραφιών περίπου 6.000 πολιτικών και 17.000 επιστημόνων, για να
ελέγξει αν εκπρόσωποι αυτών των επαγγελμάτων ομαδοποιούνται κάτω από
συγκεκριμένα ζώδια, σύμφωνα με τις προβλέψεις των αστρολόγων. Ανακάλυψε
ότι τα ζώδια και των δυο ομάδων κατανέμονταν κυριολεκτικά εντελώς
τυχαία.

* Για να αντιπαρέλθει και τις ενστάσεις των αστρολόγων που δέχονται ότι
το ζώδιο από μόνο του δεν είναι επαρκές στοιχείο για μια ολοκληρωμένη
"διάγνωση", ο φυσικός Shawn Carlson του Lawrence Berkeley Laboratory
διεξήγαγε ένα ευφυές πείραμα. Ζήτησε από ομάδες εθελοντών να παράσχουν
τις απαραίτητες για την κατάρτιση ενός πλήρους ωροσκοπίου πληροφορίες
και να συμπληρώσουν το California Personality Inventory, ένα
καθιερωμένο ερωτηματολόγιο ψυχολογικού περιεχομένου, που είναι
περιγραφικό, ευρείας και γενικής μορφής, όπως ακριβώς και η πληροφόρηση
με την οποία δουλεύουν οι αστρολόγοι. Κάποιος "αξιοσέβαστος"
αστρολογικός οργανισμός κατήρτισε ωροσκόπια για κάθε εθελοντή και στη
συνέχεια 28 επαγγελματίες αστρολόγοι, που είχαν αποδεχθεί εκ των
προτέρων την όλη διαδικασία, έλαβαν από ένα ωροσκόπιο και τρία προφίλ
προσωπικότητας, ένα μόνο από τα οποία ανήκε στο άτομο που αφορούσε το
ωροσκόπιο. Το έργο τους ήταν να ερμηνεύσουν το ωροσκόπιο και να
επιλέξουν με ποιο από τα τρία προφίλ ταίριαζε. Παρόλο που οι ίδιοι
πίστευαν ότι θα είχαν επιτυχία 50%, η πραγματική τους επίδοση σε 116
δοκιμές ήταν μόνο 34% - ποσοστό το οποίο θα περιμέναμε και από κάποιον
που θα έκανε απλές υποθέσεις. Ο Carlson δημοσίευσε τα αποτελέσματά του
στο περιοδικό Nature της 5.12.1985, προκαλώντας αμηχανία στην
αστρολογική κοινωνία.

* Άλλα τεστ φανερώνουν ότι δεν έχει καμιά σημασία τι λέει ένα ωροσκόπιο
όσο αυτός για τον οποίον έγινε έχει την αίσθηση ότι οι ερμηνείες του
αφορούν αυτόν ή έχουν σχέση με την προσωπικότητά του. Πριν λίγα χρόνια
ο γάλλος στατιστικολόγος Michel Gauquelin έστειλε σε 150 ανθρώπους το
ωροσκόπιο ενός από τους ειδεχθέστερους κατά συρροήν δολοφόνους στην
ιστορία της Γαλλίας και τους ρώτησε πόσο βρίσκουν ότι τους ταιριάζει.
Το 95% απάντησαν ότι στην περιγραφή αναγνωρίζουν τον εαυτό τους. Ο
Geoffrey Dean, ένας αυστραλός ερευνητής που διηύθυνε εκτεταμένες
δοκιμασίες της αστρολογίας, έκανε μια παραποίηση των αστρολογικών
διαγνώσεων που είχαν γίνει για 22 άτομα, επαναδιατυπώνοντάς τα
ωροσκόπια με φράσεις αντίθετες αυτών που περιλαμβάνονταν στα αρχικά
κείμενα. Από την έρευνα προέκυψε ότι το 95% από αυτούς στους οποίους
δόθηκαν αναγνώρισαν ότι οι διαγνώσεις που έλαβαν ίσχυαν γι' αυτούς το
ίδιο (95%) με αυτούς για τους οποίους είχαν αρχικά συνταχθεί. Προφανές
συμπέρασμα: Όσοι απευθύνονται στους αστρολόγους έχουν απλώς ανάγκη
καθοδήγησης, οποιασδήποτε καθοδήγησης.

* Πριν κάποιον καιρό οι αστρονόμοι Culver και Ianna μελέτησαν και
παρακολούθησαν τις δημοσιευμένες προβλέψεις πασίγνωστων αστρολόγων και
αστρολογικών οργανισμών. Από έναν αριθμό άνω των 3.000 εξατομικευμένων
προβλέψεων (περιλαμβανομένων πολλών για πολιτικούς, ηθοποιούς του
κινηματογράφου και άλλους διάσημους ανθρώπους) μόνο ένα 10% περίπου
φάνηκαν να επαληθεύονται. Παλαίμαχοι δημοσιογράφοι - και πιθανότατα
πολλοί άνθρωποι που απλώς διαβάζουν ή βλέπουν τις ειδήσεις - θα
πετύχαιναν πολύ καλύτερο σκορ, κάνοντας μόνον υποθέσεις με βάση τις
γνώσεις και τη λογική τους

Αν τα άστρα οδηγούν τους αστρολόγους σε εσφαλμένες προβλέψεις 9
στις 10 φορές, πώς μπορούν αυτοί να έχουν την απαίτηση να τους
χρησιμοποιούμε σαν αξιόπιστους καθοδηγητές για αποφάσεις ζωής ή
κρατικών υποθέσεων; Παρόλα αυτά όμως, εκατομμύρια άνθρωποι,
περιλαμβανομένης και της πρώην Πρώτης Κυρίας των Η.Π.Α. (σημ: εννοεί
την Νάνσυ Ρήγκαν), εμφανίζονται να ορκίζονται στ΄ όνομά τους. Σαφώς και
όσοι από εμάς αγαπάμε την Αστρονομία δεν μπορούμε να ευελπιστούμε ότι
θα πάψει να υπάρχει αυτό το ξεμυάλισμα του κοινού με την αστρολογία.
Οφείλουμε πάντως να μιλάμε, όποτε κρίνουμε ότι είναι χρήσιμο ή ότι
είναι κατάλληλη η στιγμή, για να καταστήσουμε γνωστές σε όλους τις
ανεπάρκειες της αστρολογίας και τα σαθρά της θεμέλια. Και όσοι από μας
έχουμε να κάνουμε με άτομα νεαρής ηλικίας, μπορούμε να χρησιμοποιούμε
αυτές τις ιδέες για να αναπτύξουμε έναν υγιή σκεπτικισμό στους μαθητές
και να ενθαρρύνουμε το ενδιαφέρον τους για το πραγματικό Σύμπαν - αυτό
με τους μακρινούς κόσμους και τους ήλιους που αρνούνται πεισματικά ν'
ασχοληθούν με τις ζωές και τις επιθυμίες των πλασμάτων που κατοικούν
στη Γη.
Ας μην επιτρέψουμε να μεγαλώσει άλλη
μια γενιά ανθρώπων προσδεμένη σε μια αρχαία φαντασιοπληξία, που ξέμεινε
από τότε που στριμωχνόμασταν κοντά στη λάμψη της φωτιάς, κυριευμένοι
από το φόβο της νύχτας.

Δέκα ερωτήσεις πού προκαλούν αμηχανία

Δέκα ερωτήσεις πού προκαλούν αμηχανία

Απ: Δέκα ερωτήσεις πού προκαλούν αμηχανία