Χρειαζόμαστε έναν Ελευθέριο Βενιζέλο

Στις 6 Οκτωβρίου του 1910, σαν αύριο, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ορκιζόταν για πρώτη φορά πρωθυπουργός του ελληνικού βασιλείου. Όπως είχε διακηρύξει θα προχωρούσε στην αναθεώρηση του Συντάγματος, που ίσχυε από το 1864. Ο Βενιζέλος-σωστά- θεωρούσε ότι έτσι θα επιτύγχανε τον πολιτικό του στόχο, που δεν ήταν άλλος παρά η πάταξη της φαυλοκρατίας και της συναλλαγής και ταυτόχρονα η ανανέωση του πολιτικού συστήματος.

Ο ιδρυτής του ελληνικού φιλελευθερισμού, με αυτό τον τρόπο πίστευε ότι η Ελλάδα θα γινόταν σύγχρονο κράτος, απαλλαγμένο από τα βαρίδια του παλαιοκομματισμού, ώστε να ανοίξει ο δρόμος των μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα. Αμέσως συνάντησε την αντίδραση του παλατιού αλλά και του συντηρητικού κατεστημένου που ουσιαστικά κυβερνούσαν τη χώρα. Χωρίς χρονοτριβή προκήρυξε εκλογές υποβάλλοντας την παραίτησή του στον βασιλέα Γεώργιο.

Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 28 Νοεμβρίου και σ’ αυτές ο Βενιζέλος θα ήταν επικεφαλής του Κόμματος των Φιλελευθέρων, το οποίο ίδρυσε και ήταν η πρώτη παράταξη αρχών. Η νίκη του νέου πολιτικού από την Κρήτη πήρε διαστάσεις θριάμβου, καθώς κέρδισε τις 307 από τις 362 έδρες του κοινοβουλίου. Είχε φθάσει η στιγμή για την αναθεώρηση του Συντάγματος, στη βάση της ιστορικής ομιλίας που είχε κάνει δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές στη Λάρισα.

«Λέγοντες ανόρθωσιν και επιδιώκοντες αυτήν ζητούμεν να παράσχωμεν εις τον ελληνικόν λαόν το ποσόν της ευμάρειας, εις το οποίον έχει δικαίωμα ο ελληνικός λαός, ο οποίος από μακρού χρόνου φορολογηθείς βαρέως, επί τη ελπίδι καλλιτέρας διαρρυθμίσεως των πραγμάτων του δημοσίου, εύρεν εαυτόν εξαπατώμενον εκάστοτε εις τας προσδοκίας του». Αυτά τα λόγια του μεγάλου πολιτικού- ρεαλιστή και στοχαστή ταυτόχρονα- είναι σήμερα τραγικά επίκαιρα. Είναι λόγια που ελπίζουμε να ακούσουμε- έναν αιώνα μετά- από τα χείλη κάποιου νέου πολιτικού.

Το ανορθωτικό πρόγραμμα του φιλελεύθερου πολιτικού-πραγματικά φιλελεύθερου και όχι «γιαλαντζί»- προέβλεπε τα εξής:

-Τη φορολογική ελάφρυνση των «απορωτέρων τάξεων», τόσο από τους άμεσους όσο και από τους έμμεσους φόρους, ώστε όπως έλεγε ένα μέρος των δημοσίων βαρών, να μετατοπιστεί «εις τους ισχυρότερους ώμους των ευπορωτέρων τάξεων»

-Ενίσχυση της βιομηχανίας με την αλλαγή του δασμολογίου.

-Ίδρυση του υπουργείου Εμπορίου.

-Τη σύνταξη κτηματικού βιβλίου για την εξασφάλιση της ακίνητης περιουσίας.

-Την αντιμετώπιση του αγροτικού προβλήματος, με την απόδοση στους ακτήμονες γεωργούς μικρών ιδιοκτησιών.

-Την προστασία της εργασίας από την αυθαιρεσία των εργοδοτών.

-Τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων.

-Την επιστροφή στο θεσμό των κοινοτήτων, ως πρωτοβάθμιας μορφής αυτοδιοίκησης. Δηλαδή, ένα «Καποδίστρια» της εποχής.

-Την αναμόρφωση του ποινικού και του αστικού κώδικα.

-Την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, με την ίδρυση δημοτικών σχολείων, την διεύρυνση του χρόνου φοίτησης και τη θέσπιση εξετάσεων.

-Τον εκσυγχρονισμό του στρατεύματος.

Η ομιλία της Λάρισας αποτελεί ένα σημαντικό πολιτικό κείμενο το οποίο θα πρέπει-ειδικά υπό τις παρούσες συνθήκες- να μελετήσουν όλοι οι πολιτικοί ηγέτες της χώρας. Θα διδαχθούν πολλά και κυρίως θα κατανοήσουν που κρύβονται οι λεπτομέρειες που χτίζουν την προσωπικότητα ενός ηγέτη. Και ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα, που ακόμα και σήμερα η πολιτική του σκέψη μπορεί να φανεί χρήσιμη για την υπέρβαση των προβλημάτων.
ΧΑΡΗΣ
ΠΑΥΛΙΔΗΣ
Ο Χάρης Παυλίδης είναι Διευθυντής του Statesmen