Υπάρχει η τύχη;

**Aννα** 03.09.11 12:46

Ποια είναι η τυφλή θεά; Γιατί άλλους τους ευνοεί κι άλλους τους ξεχνά; Πρόσφατα επιστημονικά πειράματα επιβεβαιώνουν το ρητό που προτρέπει "Συν Αθηνά και χείρα κίνει". Με άλλα λόγια, η τύχη είναι στα χέρια μας!

Πάρε τη ζωή στα χέρια σου

Είμαστε έρμαια της τύχης ή καπετάνιοι της ζωής μας; Οι ψυχολόγοι δηλώνουν ότι έχουμε πολλά περιθώρια ελιγμών.

Κάποιοι προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοια της τύχης χρησιμοποιώντας φυλαχτά. Πρόκειται για πανάρχαια συνήθεια. Η πρώτη μορφή ιερών αντικειμένων ήταν τα τάλισμαν, με παραστάσεις της φύσης και ομοιώματα εκείνων που τα φορούσαν. Σήμερα οι πιστοί χρησιμοποιούν αναθήματα, εικονίσματα και αγιασμένα μικροαντικείμενα με την ελπίδα ότι οι Άγιοι θα τους προστατεύσουν από τις κακοτυχίες. Άλλοι, πάλι, έχουν το γούρι τους, παράδοση βασισμένη σε λαϊκές δοξασίες. Για παράδειγμα, το γούρι του τραγουδιστή Γιώργου Αλκαίου είναι από την αρχή της καριέρας του ένα μαύρο μαντίλι περασμένο στο χέρι του. Ο ομοσπονδιακός προπονητής του μπάσκετ Γιάννης Ιωαννίδης είχε τη συνήθεια να φορά σε κάθε μεγάλο αγώνα το ίδιο σακάκι, θεωρώντας το γουρλίδικο. Πόσο βοηθούν αυτές οι συνήθειες για να καθορίσουμε την τύχη μας;

Μαύρος γάτος

Οι προλήψεις που σχετίζονται με τα σημάδια τύχης ή κακοτυχίας είναι αναρίθμητες. Κακός οιωνός θεωρείται το σπάσιμο ενός καθρέφτη. Δυσοίωνο σημάδι θεωρείται και η μαύρη γάτα στο δρόμο σας. Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες επιχειρούν να ανακαλύψουν πόσο επηρεάζουν τη ζωή μας τέτοιου είδους συμβολισμοί. Ο Αμερικανός φοιτητής Μαρκ Λέβιν απέδειξε ότι η μαύρη γάτα δε φέρνει κακοτυχία. Για του λόγου το αληθές, ζήτησε από δύο άτομα να δοκιμάσουν την τύχη τους. Το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν να επιλέξουν κορόνα ή γράμματα όσο ο ίδιος θα έριχνε ένα νόμισμα. Πριν επαναλάβει το πείραμα άφησε στο δρόμο του ενός εθελοντή μια μαύρη γάτα και στη συνέχεια μια λευκή. Όπως αποδείχθηκε, η μαύρη γάτα δεν άσκησε καμιά αρνητική επίδραση στην τύχη των παικτών. Ανάλογο πείραμα πραγματοποίησε και ο Ρίτσαρντ Γουάιζμαν, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χερφορντσάιρ, ο οποίος ζήτησε από τα μέλη μιας ομάδας να φορέσουν κάποιο φυλαχτό. Στο τέλος της περιόδου δοκιμής κανείς δε δήλωσε ότι ένιωθε περισσότερο τυχερός και χαρούμενος. Μερικοί εξομολογήθηκαν ότι το φυλαχτό τούς έφερε κακοτυχία και χάρηκαν που το πείραμα τελείωσε. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του καθηγητή, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι προλήψεις προέρχονται από μια εποχή κατά την οποία οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι η τύχη ήταν μια παράξενη δύναμη που μπορούσαν να ελέγξουν μόνο με μαγικά.

Μιλάει ο Ντίσνεϊ

Αν δεν παίζουν ρόλο τα σημεία και τα φυλαχτά, τότε ποιος παράγοντας καθορίζει την τύχη μας; Για να γίνουν κατανοητά τα συμπεράσματα στα οποία οδηγήθηκε ο Γουάιζμαν, χρησιμοποίησε ως παράδειγμα τους δύο γνωστούς ήρωες των κινουμένων σχεδίων του Ντίσνεϊ. Ο τυχερός Γκαστόνε και ο μονίμως άτυχος Ντόναλντ αποδεικνύουν ότι δε χρειάζεται να έχουμε στην κατοχή μας το κοκαλάκι της νυχτερίδας για να μας πηγαίνουν όλα δεξιά, αλλά να αξιοποιούμε τις εμπειρίες της ζωής μας. Για να το αποδείξει, κάλεσε 400 ανθρώπους ηλικίας 18-84 ετών οι οποίοι θεωρούσαν τον εαυτό τους είτε πολύ τυχερό είτε πολύ άτυχο. Κατόπιν τους ζήτησε να ξεφυλλίσουν ένα περιοδικό και να μετρήσουν πόσες φωτογραφίες περιέχει. Ορισμένοι, οι "Ντόναλντ", ολοκλήρωσαν τη διαδικασία μέσα σε δύο λεπτά, ενώ οι "Γκαστόνε" παρατήρησαν από τα πρώτα δευτερόλεπτα στη δεύτερη σελίδα μια σημείωση που τους προέτρεπε να μη μετρήσουν περισσότερο, πληροφορώντας τους ότι το περιοδικό περιέχει 43 εικόνες. Στα μέσα του περιοδικού υπήρχε ακόμα μία σημείωση: "Μη μετράτε άλλο! Πείτε στον πειραματιστή ότι είδατε αυτή τη σελίδα και γι' αυτό κερδίσατε 250 λίρες". Οι "άτυχοι" αγνόησαν και τις δύο ευκαιρίες, καθώς ήταν αφοσιωμένοι στην καταμέτρηση των φωτογραφιών.

Η γοητεία του απρόβλεπτου

Το πείραμα του Γουάιζμαν επιβεβαιώνει ότι αν κάποιος "κοιτά το δέντρο χάνει τελικά το δάσος". Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Έρευνας του Νου, στην Καλιφόρνια, συνδέουν την ατυχία με μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Όποιος περιμένει να του συμπεριφερθούν άσχημα, φέρεται αμυντικά και εριστικά. Μ' αυτή τη στάση προκαλεί από μόνος του αντιπάθεια, με αποτέλεσμα η αρνητική του προσδοκία να επαληθεύεται.

Μετά από δεκαετή έρευνα ο Γουάιζμαν απέδειξε ότι όποιος θεωρεί τον εαυτό του τυχερό δέχεται πιο εύκολα να αλλάξει συνήθειες. Ένας από τους "Γκαστόνε" συνειδητοποίησε ότι στα πάρτι μιλούσε πάντα με το ίδιο είδος ανθρώπων. Αποφάσισε λοιπόν να συναναστρέφεται μόνο με ανθρώπους που φορούσαν κάποιο ρούχο ενός συγκεκριμένου χρώματος, το οποίο αποφάσιζε εκ των προτέρων. Κάθε φορά άλλαζε χρώμα και με τον τρόπο αυτό αύξησε τις πιθανότητες να του συμβεί κάτι καλό. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, όποιος ακολουθεί την πεπατημένη δεν αφήνει χώρο στο απρόβλεπτο, το οποίο είναι πανταχού παρόν στη ζωή μας. Σημασία έχει πώς το βλέπουμε και το χαρακτηρίζουμε...

Τέσσερις κανόνες

Οι ευτυχείς συγκυρίες δε μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή. Είναι σημαντικό να μπορεί κάποιος να διαχειρίζεται και τις άσχημες στιγμές ή τις αναποδιές. Σ' ένα από τα πειράματά του ο Γουάιζμαν ζήτησε από μια ομάδα ανθρώπων να φανταστoύν ότι υπήρξαν μάρτυρες μιας ένοπλης ληστείας στη διάρκεια της οποίας τραυματίστηκαν ελαφρά στο χέρι. Στη συνέχεια τους ρώτησε αν θα θεωρούσαν αυτό το γεγονός ατυχές. "Θα μπορούσα να είχα σκοτωθεί!" διαπίστωσαν οι "Ντόναλντ". Οι Γκαστόνε, από την άλλη, δήλωσαν ότι θα θεωρούσαν μεγάλη τύχη το γεγονός ότι την "έβγαλαν καθαρή" με μία μόνο αμυχή. Ορισμένοι μάλιστα τόνισαν ότι θα πουλούσαν την ιστορία στις εφημερίδες για να βγάλουν χρήματα!

Έτσι ο Γουάιζμαν κατέληξε στη διατύπωση των τεσσάρων βασικών αρχών του σχετικά με το προφίλ του τυχερού:

1) Είναι ευρηματικός, δημιουργικός, αρπάζει τις ευκαιρίες ακόμα κι αν πρέπει να αλλάξει τις συνήθειές του.

2) Εμπιστεύεται το ένστικτό του.

3) Είναι αισιόδοξος.

4) Λέει συχνά: "Και μη χειρότερα!".

Συνεπώς εκείνος που θεωρεί τον εαυτό του άτυχο μπορεί να καταλήξει θύμα κακοτυχιών. Υπό αυτή την έννοια οι κατάρες βουντού μπορεί να βλάψουν κάποιον αρκεί να πιστεύει στη δύναμή τους. Επόμενο βήμα για τον Γουάιζμαν ήταν να εκπαιδεύσει τους "Ντόναλντ" ώστε να γίνουν "Γκαστόνε". Ίδρυσε ένα σχολείο καλοτυχίας στο οποίο δίδαξε τους μαθητές του όλους τους κανόνες που θα τους βοηθούσαν να λειτουργούν σαν τυχερά άτομα. Μετά από ένα μήνα εκπαίδευσης οι άτυχοι, σε ποσοστό 80%, άλλαξαν συμπεριφορά και πίστεψαν ότι η τύχη τούς χαμογελούσε.